Ypma, Peter (2239) - Vrolijk, Liam (1915)
Vriendschappelijke match, 05/12/2014
Round 1
1.f4 Dit had ik voorbereid. De reden hiervoor
is dat Liam nu niet gemakkelijk in zijn eigen repertoir kan komen: Op 1...e5 speel ik namelijk 2. e4
en krijgen we koningsgambiet, iets dat Liam normaal niet krijgt doordat hij op e4 geen e5 speelt. Op
1...d5 speel ik een variant van het Hollands met een tempo meer. Hollands krijgt Liam normaal ook niet
en hij zit hier dus al in een lastig pakket.
1...Nf6
2.Nf3 g6 3.d3
Bg7 4.e4 d6
5.g3
6...c6 Met
de zet c6 speelt Liam de stelling als een pirc. Daar kan niet zo veel mis mee zijn (c6 wordt wel eens
de universele zet in de pirc genoemd), maar een pirc speelt wel lastig als je het stellingstype niet
gewend bent en de zet c5 was waarschijnlijk practisch gezien dus een betere keuze.
[6...c5! De witte opzet lijkt wat traag
voor een gesloten siciliaan en ik denk dat dit dus een goede manier is om met zwart verder te gaan. Er
ontstaat dan een spannende stelling waarbij wit op de koningsvleugel gaat aanvallen en zwart op de damevleugel.
Hierbij is zwart door de trage opstelling van wit sneller, maar speelt wit tegen een koning. Een mooi
illustratie van het zwarte plan zien we in Azaladze (2414) - Shanavar (2567), Izner 2011
7.Nc3
Nc6 8.
17...b3!
18.cxb3 cxd3 19.Nxd3
gxf5 20.exf5 Nb4
21.Nxe5 Bxf1 22.Nd7
Bxg2 23.Kxg2 Qxf5
24.Nxb8 Rxb8 25.Qf3
Qc2+ 26.Qf2 Qc8
27.Kh2 Nd3 28.Qe3
Rb4 29.Qxd3 Rh4+
30.Kg2 Qg4+ 31.Qg3
Qe2+ 32.Kg1 Rg4
33.Qxg4 Qxg4+
34.Kf2 Qh4+ 35.Ke2
Qxh5+ 36.Kd3 Qd1+ 0-1]
7.
[In de partij Pyhala (2385) - Koskinen (2270), Tampere 1989 laat zwart goed zien hoe
dit damvleugelplan eruit kan zien:
7...Nbd7 8.Nc3
b5 9.h3 b4
10.Ne2 a5 11.g4
a4 12.Rb1 Qb6+
13.Kh1 b3 14.axb3
axb3 15.c4 en
zwart heeft door zijn ruimte op de dame-vleugel en open a-lijn eerder de betere stelling (de partij werd
na een paar fouten aan beide kanten remise)]
8.Kh1 Nbd7?! Deze
zet is inconsequent. Het idee achter 7...Db6+ is namelijk een snelle aanval. Als dit namelijk niet lukt,
staat dame op b6 meer in de weg dan goed. Liam vertelde na afloop dat hij twijfelde over de complicaties
na 8...Pg4. Dit kan ik mij heel goed voorstellen, want ik twijfelde daar ook over (en baalde al dat ik
7...Db6 uberhaupt had toegelaten!) . De fout waar Liam in dit geval aan kan werken, is dus niet
het niet spelen van 8...Pbd7. Dat is een logische zet als Pg4 niet werkt, maar op het juiste moment nadenken
over een stelling. In dit geval kun (en moet) je op zet 7 al nagaan wat de complicaties na 8...Pg4 zijn.
Op dat moment moet je namelijk bepalen of je de stelling na Pg4 wilt spelen (want als je het niet wilt,
speel je ook geen Db6+). Ideaal tijdgebruik zou dus zijn om voor Db6 veel tijd te reserveren, zodat je
Pg4 bijna direct kan uitvoeren.
[8...Ng4!? 9.d4
(Ik was zelf niet echt tevreden met de stelling die ik na 9.d4 overhield en was het
kwaliteitsoffer 9.c3 aan het overwegen. Het probleem van zulke offers is dat er zo'n groot web van varianten
is dat het bijna onmogelijk is om alles te overzien en een kleine zet het verschil kan zijn tussen damewinst
en een hele slechte stelling. In een korte analyse na de partij dachten we dat het waarschijnlijk
goed was voor wit. Mijn engines zeiden thuis echter dat bijna iedere legale 11de zet voor zwart, zwart
voordeel geeft. Bij het analyseren van de stelling blijkt de waarheid ergens in de midden te liggen:
zwart kan met nauwkeurig spel beter komen te staan, maar moet daarvoor wel nauwkeurig spelen.
9.c3?
Nf2+ 10.Rxf2
Qxf2 11.d4
d5 (Naast c5, zijn ook d5, Lg4 en Pd7
(met het idee Pf6-e4) zinvolle zetten. In alle gevallen staat zwart bij correct spel iets beter, maar
moet hij in sommige varianten nog wel zeer nauwkeurig spelen.
11...c5
12.d5! (12.Na3?!
cxd4 13.cxd4?! bekeken
we in de analyse, maar hier heeft zwart
13...Bg4
14.Nc2 Rc8) 12...Nd7! het
zwarte plan is om Pf6xe4 te spelen, waardoor de dame soort van gedekt is.
(12...c4 is
misschien de meest practische manier om van de problemen rond de damevangst af te raken.
13.Na3
Qc5 14.Qe2
Bd7 15.Be3 geeft
wit compensatie voor de kwaliteit.) (Een indicatie van de ingewikkeldheid van
de stelling is dat engines eerst denken dat b6 heel goed voor zwart is, maar het onduidelijk is.
12...b6
13.Nbd2 Ba6
14.Bf1 Bxf1
15.Nxf1 Nd7
16.Rb1 Nf6
17.Ng5 h6
18.Be3 Ng4
19.Qxg4 Qc2
20.Rc1 Qxb2
21.Nh3) 13.e5 (13.Nbd2?!
Nf6 14.Nc4
Nxe4 15.Be3 werkt
niet, omdat de dame op d1 staat en Lxf2 wint dus niets.
15...b5) 13...dxe5
14.Nbd2 c4 en
de computer denkt dat wit nog wel wat compensatie heeft voor de kwaliteit (al is het niet genoeg), maar
zwart staat natuurlijk beter.) 12.Nbd2 Nd7! is
opnieuw het juiste zwarte plan al is het wederom nog niet helemaal duidelijk.
13.exd5
cxd5 14.Nf1
Nf6 15.Ne3
Bg4 (15...b6
16.Ne5 Ba6
17.Bf1 Bxf1
18.Nxf1 Ne4
19.Nd3) 16.Nxg4
Nxg4 17.Ne1
Rac8 18.Nd3
Bxd4 19.cxd4
Rc2 is een smalle weg die tot een iets
betere stelling voor zwart leidt.)
9...c5 had Liam naar gekeken. Het
is een interessante stelling wat ongeveer gelijk staat. Dat lijkt mij in elk geval beter dan 8...Pbd7.]
9.Nbd2 Ng4?! Liam
had Pc4 over het hoofd gezien en door die zet doet Pg4 niet zo veel.
10.Nc4
Qc7 11.Nh4
Ngf6
[Liam vertelde in de analyse dat hij naar manieren had gezocht om het paard van c4 weg
te krijgen, terwijl het paard nog op g4 staat. Dat zou inderdaad heel mooi zijn. Liam had echter correct
gezien dat na 11... b5 12.Pxd6 exd6 13.Dxg4 wit een pion wint, maar zwart kan hetzelfde plan ook met
11...Nb6! uitvoeren.
Wit kan nu alleen paardruil voorkomen met
12.Na3 waarna
zwart behoorlijk wat tijd gewonnen heeft.]
12.Ne3 Re8?! Mijn
engines geven aanvankelijk aan dat het ongeveer gelijk staat in deze stelling. Ik denk dat in de praktijk
echter de witte stelling veel makkelijker speelt. Wit heeft een concreet plan op de koningsvleugel, terwijl
het lastig is om een constructief plan voor zwart te vinden. Sterker nog, ik geloof dat de engines ongelijk
hebben en wit wel degelijk reeds - ook - objectief beter staat. In de varianten van de engines (die gelijkspel
zouden bieden) worden slechts wat zwarte stukken rondgespeeld, terwijl wit echt verder komt. Desondanks
denk ik dat zwart het wit moeilijker kan maken. Namelijk door actief te verdedigen. Zie bijvoorbeeld
de variant met ...b5!
[Zo'n gelijke variant volgens de engine's is
12...Nc5
13.g4 Nfd7
14.g5 Rb8
15.f5 waarna het duidelijk is dat de
stelling van wit is verbeterd.]
[Een betere poging dan het opbouwen van een verdedigingsmuur is vaak om zelf actief
tegenspel te ontwikkelen. Een goede poging hiertoe zou
12...b5!
13.g4 Bb7
14.g5 Ne8
15.f5 c5 zijn.
Wit staat beter, maar zwart doet in ieder geval mee.]
13.g4 Nf8?!
14.g5 Nh5
15.f5 Be5?! Zwart
heeft niets ondernomen, waardoor het nu op alle manieren uit is.
16.Ng4
Bg7 17.Qf3
e5 18.f6?! Computers
vinden dit een mindere zet. Dit heeft voor een deel te maken met het feit dat computers het verschil
niet kunnen maken met `slecht stuk dat lang slecht blijft' en `een stuk dat altijd slecht blijft'. De
computer geeft dus een te positieve evaluatie voor de loper op h8 die daar de rest van zijn leven zal
doorbrengen (in sommige stellingstypen kan een mens de stand beter inschatten dan de computer!). Desondanks
is f6 inderdaad waarschijnlijk te vroeg gespeeld. Wit kan zijn stelling verder verbeteren zonder dat
zwart veel kan doen en dan moet je natuurlijk van die gelegenheid gebruikmaken!
[18.h3! is een mooie voorbereidende zet.
Nu dreigt f6 met stukwinst, omdat na 19.f6 Lxg4 20.hxg4 twee stukken aangevallen staan!
18...a5
19.f6 Bxg4
20.hxg4 Nf4
21.fxg7]
[18.Be3!? is ook beter, omdat de toren
op a1 dan makkelijker bij het spel betrokken raakt.]
18...Bxg4 19.Qxg4
Bh8 20.Nf5! Hier
wordt duidelijk waarom f6 waarschijnlijk te snel was. Zwart dreigt namelijk 20...h6, waar wit nog niet
een echt lekker antwoord op heeft. Deze verkapte ruil is nog het beste.
20...gxf5
[20...Ne6 21.Nh6+
Kf8 is ook niets voor zwart.]
21.Qxh5 f4
22.Bh3 d5
[In de partij was ik nog bang voor
22...Qd8
23.Bf5 Bxf6
24.gxf6 Qxf6 met
voor mijn gevoel ineens een beetje spel voor zwart. Liam zei echter terecht `ik sta hier gewoon een stuk
achter'. Daar heeft hij natuurlijk gelijk in en deze stelling is ook helemaal uit (al stond zwart practisch
gezien de loper op h8 toch al achter...)]
23.Bf5 dxe4
24.Bxe4 Rad8
25.Rf3 Rd4
26.Bxh7+ een mooie slotzet Belangrijkste
leerpunten: Voor mezelf: 1) Ik dacht tijdens deze partij twee keer te gemakkelijk over een zet (het
toelaten van 8...Db6 en de gemakkelijkheid van de winstvoering na 18.f6), terwijl ik in beide gevallen
wist dat ik goede alternatieven had. Ik moet mijzelf dwingen om op zulke momenten meer tijd te gebruiken.
Voor Liam: 1) Wanneer je een geforceerde variant kunt ingaan, kun je het best bij de eerste zet goed
doorrekenen en de zetten daarna snel spelen. Vaak is de eerste zet namelijk al niet goed als de vervolgzet
slecht is! 2) Wanneer je moet verdedigen, is het goed om jezelf de vraag te stellen `hoe groot de kans
is dat je het houdt bij passieve verdediging. Wanneer dit laag is, kun je meestal het beste actief spelen.
Dit is lastiger te handelen voor een tegenstander.
[26.Bxh7+ Nxh7
27.Rh3 en mat is niet meer te voorkomen,
bijvoorbeeld
27...Bxf6 28.Qxh7+
Kf8 29.gxf6 en
30.Dh8#]
1-0